Gelişim Dönemleri ve Görevleri
Bu bölümde öncelikle Havighurst’a göre gelişim dönemlerini inceleyeceğiz. Havighurst, her gelişim döneminin kendine özgün kazanılması gereken davranışların olduğunu belirtmiştir.
Birey belirli dönemlerde belirli özellikleri kazanmalıdır. Çünkü her davranışın kazanıldığı kritik dönem vardır. Bu kritik dönem atlandığında davranışın kazanılması çok zor olmakta ve istenen düzeyde gerçekleşmemektedir. Ayrıca kazanılması gereken özellik; kendi döneminde kazanılmamışsa, diğer dönemlerde kazanılacak özelliklerin kazanılmasını da engeller ya da yavaşlatır.
0-2 Yaş Bebeklik Dönemi
[unordered_list style=”tick”]
- Emekleyebilme
- Nefes alabilmek
- Katı yiyeceleri yiyebilmek
- Yürüyebilmek
- Sosyal çevredeki bireylerle ilişki kurabilmek
- Konuşmaya başlayabilmek
- Temel güven duygusunu kazanabilmek
- Bedenini diğer nesnelerden ayırt etmek (Ses bulaşmasının terkedilmesi: Etrafında ağlayan başka bir çocuğun sesiyle kendisininde ağlamaya başlamasının giderilmesi)
- Tuvalet alışkanlığı alıştırmalarına başlaması
- Solunum ve sindirim sisteminin düzenli hale gelmesi
- Gece- gündüz uykusunun düzenli hale gelmesi
[/unordered_list]
2-6 Yaş Oyun Dönemi (İlk Çocukluk)
[unordered_list style=”tick”]
- Anlaşılır şekilde konuşabilmek
- Tuvalet eğitiminin tamamlamış olmak (3 yaş)
- Cinsiyet farkını öğrenmek
- Kavramlar oluşturup dili kullanabilmek
- Okumaya hazır hale gelmek
- Doğruyla yanlışı ayırma ve vicdan gelişiminin başlaması
- Ailesi ile uygun letişim kurabilmek
- Fiziksel gelişim yavaşlar
- Bilişsel gelişim hızlanır
- Özbakım becerilerinde bağımsızlığa ulaşma
- Çevresindeki bireylere ilişkin duygularını farketmek
- Okuma – yazma ve temel okul becerilerine hazır hale gelmek
- Akranlarıyla ilişkilerinin başlaması
[/unordered_list]
6-12 Yaş Okul Dönemi ( Son Çocukluk)
[unordered_list style=”tick”]
- Zaman kavramını öğrenmek
- Davranışlarının sorumluluğunu almak
- Kendine karşı olumlu tutum geliştirebilmek
- Cinsel rollerini öğrenmek
- Gündelik yaşam ve oyunlar için fiziksel özellikleri kazanmış olmak
- Bedenini tanımak ve özelliklerini kabul etmek
- Kişisel bağımsızlığa ulaşmış olmak
- Aile dışı insanlarla iletişim kurabilmek
- Okuma-yazma ve basit matematik işlemleri yapma becerisi kazanmış olmak
- Vicdani ve ahlaki değerler sistemi geliştirmeye devam etmek
- Sosyal grup ve kurumlara karşı olumlu tutumlar geliştirmek
- İnce motor davranışları kazanmak
- Karşı cinsten uzaklaşmak
- Gündelik yaşam için gerekli kavramları geliştirmek
- Mantıklı ve somut düşünmek
[/unordered_list]
12-18 Yaş Ergenlik Dönemi
[unordered_list style=”tick”]
- Duygusal bağımsızlığa ulaşmış olmak
- Her iki cins yaşıtlarıyla olgun ilişkiler geliştirebilmek
- Hızla değişen bedenini kabul etmek ve etkin bir şekilde kullanabilmek
- Aileden bağımsızlığını kazanmış olmak
- Evlenmeye ve aile kurmaya hazırlanmaya başlamak
- Bir mesleğe yönelip hazırlanmaya başlamış olmak
- Toplumsal sorumluluklarını kabullenmek ve yerine getirmek
- Fiziksel gelişim hızlıdır
- Cinsel gelişim hızlıdır
- Kişilik gelişimi gerçekleşir
- Kendine ait ahlak ve vicdan sistemini oluşturur
- Yetişkin bir erkek ya da kadın kimliğine sahip olma ( üreme olgunluğunu kazanma)
- Gerektiğinde her iki cinse ait davranışları yapabilme (androjen kimlik)
[/unordered_list]
18-30 Yaş Genç Yetişkinlik Dönemi
[unordered_list style=”tick”]
- Bir işe başlamak
- Eş seçmek
- Evli yaşamayı öğrenmek
- Çocuk yetiştirmek
- Ev idare etmek
- Yakın ilişkiler kuracağı arkadaşlar edinmek
- Vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirmek (Oy kullanma, Vergi verme, Askerlik yapma)
- Kendine uygun bir sosyal gruba girmek
- Meslek edinmek
- Mesleki kariyer planlamak
[/unordered_list]
30-60 Yaş (Orta) Yetişkinlik Dönemi
[unordered_list style=”tick”]
- Yetişkin vatandaşlık ve toplumsal sorumluluğa erişmek ( Seçilme hakkı)
- Ekonomik standartlara ulaşmak
- Çocukların sorumlu kişiler olmasına yardımcı olmak
- Serbest zamanlarında, işleri dışında hoşlandıkları uğraşlar edinmek
- Orta yaş fizyolojik değişimlerine ayak uydurmak
- Evlilik yaşantısına uyum sağlamak
- Eşiyle kendini bir kişi olarak görmek
- Verimli ve üretici bir birey olarak topluma kkatkıda bulunmak
[/unordered_list]
60 Yaş Sonrası (İleri Yetişkinlik) Yaşlılık Dönemi
[unordered_list style=”tick”]
- Fiziksel gücün azalması ve sağlığın bozulması karşısında tedbir almak
- Emekliliğe ve azalan gelire uyum sağlamak
- Eş kaybına uyum sağlamak
- Yaş grubuna ile açık bir yakınlık kurmak
- Toplumsal sorumluluklarını yerine getirmeye devam etmek ve tecrübelerini aktarmak
- Doyurucu fiziksel yaşama düzeni oluşturmak (1. kat daire ya da eve taşınmak)
- Emeklilik ile birlikte bpş zamanını uygun etkinliklerde değerlendirmek
[/unordered_list]